Efnahagur

Veiðigjald og skattaspor HB Granda 2017

Verðmætasköpun af rekstri HB Granda á árinu 2017 nam 25.147 milljónum króna sem ráðstafað var til samfélagsins með margvíslegum hætti, svo sem með launagreiðslum til starfsfólks, kaupum á aðföngum frá birgjum, arðgreiðslum til hluthafa, greiðslu opinberra gjalda o.s.frv.

Skattbyrði félagsins vegna ársins 2017 nam 2.625 milljónum króna en þar af nam veiðigjald 756 milljónum króna.

Til viðbótar við ofangreinda skatta, sem gjaldfærðir voru hjá félaginum, innheimti það og stóð skil á sköttum og gjöldum að upphæð 2.870 milljónum króna en þau tengjast rekstrinum og þeim verðmætum sem hann skilar með beinum hætti.

Skattaspor félagsins nam því samtals 5.495 milljónum króna á árinu 2017.

Félagið er stolt af framlagi sínu til samfélagsins og þeirri félagslegu uppbyggingu sem þar á sér stað.

Fjárhagslegt verðmæti sem félagið skapaði með rekstri sínum árið 2017

Skattaspor HB Granda Eining 2017 2016
Gjöld félagsins: m.ISK 2.625 3.271
Veiðigjald 756 809
Skattbyrði vegna starfsfólks 1.291 1.349
Afla- og hafnargjöld 184 201
Skattar á eignir 136 106
Tekjuskattur 129 668
Kolefnagjald 128 138
Aðrir skattar 1 -
Innheimtir skattar: m.ISK 2.870 3.231
Skattbyrði starfsfólks 2.686 2.884
Afdráttarskattar 184 347
Skattaspor HB Granda m.ISK 5.495 6.502

Fjárfestingar í innviðum og þjónustu samfélagsins

HB Grandi er meðvitaður um hlutverk sitt þegar kemur að fjárfestingum í innviðum og þjónustu í þeim samfélögum þar sem það hefur starfsstöðvar. Fjárfestingar félagsins, t.d. á Vopnafirði þar sem fram fer uppbygging uppsjávarvinnslu með auknum veiðiheimildum ásamt kaupum á botnfiskkvóta til að hefja botnfiskvinnslu, sýnir að félagið telur slíka fjárfestingu mikilvægan grundvöll til að tryggja búsetuskilyrði á Vopnafirði til framtíðar. Stór hluti af beinum og óbeinum störfum skapast með starfsemi HB Granda á staðnum. Því hefur sveitarfélagið haft stuðning frá HB Granda við að hlúa að og efla innviðauppbyggingu og þjónustu í samfélaginu, s.s. í mennta- og menningarmálum, íþróttalífi, þjónustu og samgöngum, svo að fátt eitt sé nefnt.

Stjórnendur úr nærsamfélagi

HB Grandi hefur skilgreindar þrjár starfsstöðvar. Þær eru í Reykjavík, á Akranesi og á Vopnafirði. Starfsemi félagsins á landsbyggðinni byggist að miklu leyti á stjórnendum úr viðkomandi nærsamfélagi.

Innkaupastefna og birgjamat

Það er stefna HB Granda að styðja við þá starfsemi á Vopnafirði, á Akranesi og í Reykjavík sem tengist á einhvern hátt félaginu eða er mikilvæg fyrir samfélögin á viðkomandi svæðum. Þrátt fyrir það gerir HB Grandi þær kröfur að lykilatriðin í vali félagsins á birgjum og þjónustuaðilum séu gæði, þjónusta og samkeppnishæft verð. Þegar þessir þrír þættir fara saman leiða þeir félagið að hagkvæmasta verðinu hverju sinni með tilliti til hámarksgæða og bættrar þjónustu.

Birgjar í nærsamfélagi

HB Grandi skilgreinir Ísland sem nærsamfélag sitt. Hlutfall innlendra birgja í keyptum rekstrarkostnaði, vöru og þjónustu, er 96% af heildarinnkaupum félagsins fyrir árið 2017, án endurnýjunar skipaflota. Margt kemur til en HB Grandi hefur í flestöllum tilfellum gert kröfur um að birgjar haldi vörulager fyrir starfsemi félagsins og að afgreiðslan sé í samræmi við notkun hverju sinni. Öllum kostnaði og rýrnun við birgðahald er því haldið í lágmarki. Einnig gerir staðsetning fyrirtækisins á landsbyggðinni, á Akranesi og á Vopnafirði, það að verkum að HB Granda rennur blóðið til skyldunnar og nýtir sér þá þjónustu sem er á viðkomandi stöðum. Félagið gerir sér grein fyrir því að stuðningur við nærsamfélagið skiptir félagið og starfsfólk þess miklu máli.

HB Grandi er í innleiðingarfasa með innkaup á netinu í gegnum kerfi sem heitir Timian. Þar eru birgjar valdir út frá gæðum á þeim vörum sem þeir bjóða og þeirri þjónustu sem HB Grandi gerir kröfur um. Síðan ræður samkeppnishæfi verðs því hvort félagið kaupir af einum birgja frekar en öðrum.

Umhverfisáhrif birgja

Liður í verkefninu „Hrein virðiskeðja sjávarútvegs“ er söfnun upplýsinga um umhverfisáhrif þeirrar þjónustu og varnings sem HB Grandi verslar af sínum birgjum. Slík upplýsingasöfnun gefur HB Granda færi á því að byggja upp þekkingu á losun frá öllum rekstrareiningum félagsins og allri virðiskeðju þess. Þannig getur félagið tekið upplýsta ákvörðun um að eiga viðskipti við þá birgja sem valda minnstum umhverfisáhrifum og þar með dregið úr neikvæðum umhverfisáhrifum af starfsemi félagsins með markvissum hætti.

Á árinu 2016 fór HB Grandi að setja inn ákvæði í stærstu innkaupasamninga félagsins varðandi umhverfismál. Ákvæðið er svohljóðandi:

„HB Grandi er aðili að loftslagsyfirlýsingu Festu, miðstöðvar um samfélagsábyrgð, og Reykjavíkurborgar sem undirrituð var af 104 fyrirtækjum í Höfða árið 2015. Með þeirri yfirlýsingu hefur félagið skuldbundið sig til að draga úr losun gróðurhúsalofttegunda á næstu árum. Hluti af því er m.a. að kortleggja áhrif þjónustuaðila og starfsemi þeirra á rekstur HB Granda sem mun endurspeglast í umhverfisuppgjöri sem félagið sendir frá sér árlega. Til að styðja við þessi markmið munu þjónustuaðilar skuldbinda sig, í byrjun hvers árs eða með reglubundnum hætti, til að upplýsa um umhverfisáhrif þeirra á rekstur HB Granda fyrir líðandi ár.“

Í dag geyma ellefu samningar við stærstu birgjana þetta ákvæði. Í hlutfalli við árlegan rekstrarkostnað félagsins eru þetta um 21% af öllum innkaupum.

96% af heildarinnkaupum ársins 2017 er frá innlendum birgjum

Stafrænar lausnir og nýsköpun

Stafrænar lausnir og fjórða iðnbyltingin munu gjörbylta sjávarútvegi sem og öðrum atvinnugreinum. Við hjá HB Granda erum meðvituð um þessa tækniþróun og vinnum með ýmsum félögum að nýsköpun og áhugaverðum lausnum á sviði stafrænnar tækni.

Snjöll umhverfisstjórnun

HB Grandi hefur verið brautryðjandi í innleiðingu á sjálfvirkri, snjallri umhverfisstjórnun, sem felst m.a. í því að safna sjálfvirkt gögnum um umhverfisþætti félagsins og miðla upplýsingum til hagaðila. Hluti af snjallri umhverfisstjórnun hefur verið rafvæðing á upplýsingaferlum sem lögboðnir eru fyrir skip skv. umhverfislöggjöf, þ.m.t. MARPOL-löggjöf. Einnig hefur verið sett upp rafrænt eftirliti fyrir eftirlitsstofnanir þar sem eftirlitsaðilar geta sinnt eftirlitshlutverki sínu á fjarrænan hátt í gegnum vefviðmót í stað þess að framkvæma eftirlitsskoðnir á staðnum. Að auki eru komnir smartgámar (e. Smart Containers) og snjallvogir (e. Smart Scales) á sorpflokkunarstöðvar félagsins. Þessi tæki rauntímaskrá endurvinnslu hráefnis og sorps og skila upplýsingum rafrænt inn í umhverfisgagnagrunn félagsins.

Fjarlækningabúnaður

Síðustu ár hefur HB Grandi unnið að því í samstarfi við Radíómiðun, Símann og Sjúkrahúsið á Akureyri að koma á fjarlækningabúnaði í skipum félagsins. Slíkt kerfi er nú komið um borð í Víking AK og fer brátt í fleiri skip félagsins. Þegar slys eða veikindi verða um borð og búnaður í sjúkraklefa er ræstur er öllu aðgengilegu netsambandi á svæðinu beint í sjúkraklefann. Úr sjúkraklefanum er þá hægt að senda lifandi myndband af sjúklingnum ásamt helstu mæligildum lífsmarka sem læknirinn þarf til að meta ástand sjúklingsins. Þessi búnaður getur skipt sköpum þegar meta á hvort kalla þurfi til þyrlu eða ekki, auk þess sem hann styður skipstjórnarmenn við umönnun sjúklingsins.

HB Grandi hefur einnig tekið í notkun stafrænt slysaskráningarkerfi sem er aðgengilegt í gegnum innri upplýsingavef félagsins. Tilgangur kerfisins er að auðvelda starfsfólki að skrá slys og tryggja að öryggisstjórn félagsins hafi yfirsýn um þau slys sem verða, þau séu rýnd og viðeigandi ráðstafanir gerðar til að koma í veg fyrir frekari slys.

Sjálfvirk Vinnsla

Á árinu 2009 hófu HB Grandi og Valka samstarf um að þróa röntgenstýrða vatnsskurðarvél sem skorið gæti beingarð á sjálfvirkan hátt úr karfaflökum. Árið 2017 afhenti Valka svo nýja skurðarvél ásamt flokkunarbúnaði til að skera karfa. Er hún ríflega tvöfalt afkastameiri en fyrsta vélin auk þess sem hún er mun sjálfvirkari. Í millitíðinni keypti HB Grandi fyrstu skurðarvélina sem notuð var til að skera þorsk og gekk sú þróun einnig mjög vel. Þessi nýja tækni hefur valdið straumhvörfum í vinnslu á botnfisk og skapað vinnslufyrirtækjum nýja möguleika við að hámarka virði aflans.

HB Grandi nýtir sér Innova-framleiðslukerfi í framleiðslustýringu botnfiskvinnslu félagsins í Reykjavík. Þegar fiskur kemur í hús er hann skráður til vinnslu í kerfinu og síðan haldið utan um framleiðslu afurða á stafrænan hátt og rekjanleika haldið frá veiðiskipi.

RapidFish gæðaskoðun er öflugt kerfi til að skrá gæði aflans og hjálpar kerfið HB Granda að tryggja að öllum gæðastöðlum sé fylgt.

Árið 2017 tók fiskmjölsverksmiðjan á Vopnafirði nýtt NIR-tæki (Near Infrared Analysis) í notkun. NIR-mælar nota infrarauðan geisla til að mæla efnasamsetningu fiskmjöls, t.d prótein, fitu, salt, TVN o.fl. Slíkur mælir hefur verið í notkun á rannsóknarstofum félagsins í nokkur ár. Nýi mælirinn er frábrugðinn að því leyti að hann er staðsettur í framleiðslulínunni og er nettengdur.

Hátækniskip

Árið 2013 ákvað HB Grandi að endurnýja skipaflota félagsins. Fékk félagið afhent þrjú ný ísfiskskip á árinu 2017. Nýr frystitogari verður afhentur í lok árs 2019. Uppsjávarflotinn var að fullu endurnýjaður árið 2015. Í dag gerir HB Grandi út tvö ný uppsjávarskip í stað fjögurra. Fjárfesting í skipaflota frá árinu 2013 nemur 123 milljónum Evra. Þar af voru 40 milljónir Evrur greiddar á árinu 2017.

Miklar tækniframfarir hafa átt sér stað með tilkomu nýrra hátækniskipa félagsins, enda um að ræða stærsta þróunarverkefni í íslenskum sjávarútvegi til þessa. Afraksturinn eru byltingarkenndar lausnir á heimsvísu þar sem tekist hefur að viðhalda gæðum afurða betur en áður og útrýma hættulegustu og jafnframt mest slítandi störfunum um borð.

Hver fiskur er ljósmyndaður eftir slægingu þar sem hann er tegundagreindur ásamt því að vera rúmmáls- og lengdarmældur. Í framhaldinu er fiskurinn kældur með SUB-Chilling kæliferli án íss sem viðheldur gæðum betur og eykur geymsluþol. Eftir íslausa kælingu er fiskurinn settur með sjálfvirkum hætti í númeruð geymslukör á vinnsludekki skipsins. Geymslukarið er svo flutt með sjálfvirkum hætti niður í lest skipsins og kemur mannshöndin þar hvergi nærri. Þegar í land er komið sér skipið sjálft um að losa geymslukörin í land.

Með hugbúnaðarkerfinu Trackwell skrá skipstjórar niður afla og tegundagreiningu í hverju einasta kasti/holi. Þessar skráningar tóku við af gömlu afladagbókinni sem færð var handvirkt. Við skráningu gefst möguleiki á að skrá stærðarskiptingu afla og fleiri upplýsingar sem nýtast síðar í sögulegu samhengi.

Stjórnarhættir

Stjórn og forsvarsmenn HB Granda leggja ríka áherslu á að viðhafa góða stjórnarhætti svo að tryggt sé að starf stjórnarinnar sem og starfsemi félagsins í heild uppfylli þau viðmið sem gilda um góða viðskiptahætti. Félagið er skráð á aðalmarkaði NASDAQ-kauphallarinnar á Norðurlöndunum og fylgir þeim samskiptareglum sem þar gilda. Aðalfundur er haldinn árlega og fjárfestafundir haldnir fjórum sinnum yfir árið.

Hér fyrir neðan má nálgast stjórnarháttayfirlýsingu og starfsreglur stjórnar þar sem gerð er grein fyrir samsetningu stjórnar, aðgreiningu valds og ákvarðanatöku.

Helstu ákvarðanir stjórnar á árinu 2017 voru:

  • Flutningur botnfiskvinnslunnar á Akranesi í Norðurgarð og þar með lokun hennar á Akranesi
  • Fjárfesting í nýjum frystitogara
  • Sala Þerneyjar
  • Sala Bárugötu 8-10 Akranesi (botnfiskvinnsluhús)
  • Kollagen - eignast 22,3% hlut með greiðslu nýs hlutafjár
  • Háteigur - kaup á þriðjungshlut með nýju hlutafé
  • Sala Ottó N. Þorláksson

Undirnefndir stjórnar voru skipaðar af stjórn á stjórnarfundi 5 maí 2017.

Endurskoðunarnefnd
Guðmundur Frímannsson formaður - óháður
Halldór Teitsson situr í stjórn
Þórður Sverrisson óháður
Starfskjaranefnd
Guðmundur Frímannsson formaður - óháður
Halldór Teitsson situr í stjórn
Þórður Sverrisson óháður

Rekstraruppgjör

Efnahagsuppgjör Eining 2017
Tekjur EUR(000) 193.198
Rekstrargjöld EUR(000) 175.792
Aðrar rekstrartekjur EUR(000) 10.592
Rekstrarhagnaður 379.582
Laun og hlunnindi greidd á Íslandi EUR(000) 71.125
Greiðslur til eigenda EUR(000) 16.338
Vaxtagreiðslur til lánveitenda EUR(000) 3.959
Verulegur fjárhagslegur stuðningur frá opinberum aðilum EUR(000) -
Skattaívilnun vegna nýsköpunar- og þróunarverkefna EUR(000) 349
Hlutfall stjórnenda úr nærsamfélagi % 100
Hlutfall birgja úr nærsamfélagi % 96